Giao dịch cảm tính (emotional trading) là khi quyết định giao dịch bị chi phối bởi cảm xúc thay vì dựa trên phân tích hợp lý và kế hoạch đã định trước. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều nhà giao dịch gặp thất bại. Các đặc điểm chính của giao dịch cảm tính bao gồm:
1. Lo sợ mất mát (Fear of Loss)
Đóng lệnh quá sớm khi thấy giá đi ngược, không theo kế hoạch ban đầu. Do dự không dám vào lệnh dù tín hiệu tốt vì sợ thua lỗ.
2. Tham lam (Greed)
Cố gắng kéo dài lệnh thắng mà không tuân thủ mục tiêu lợi nhuận đã đặt. Mở khối lượng giao dịch quá lớn để nhanh chóng kiếm lợi nhuận.
3. Hy vọng (Hope)
Giữ lệnh lỗ quá lâu với hy vọng giá sẽ đảo chiều, dẫn đến mất nhiều hơn. Tự thuyết phục rằng quyết định sai lầm là đúng và không cắt lỗ kịp thời.
4. Tiếc nuối (Regret)
Giao dịch trả thù (revenge trading) để gỡ lại tiền vừa thua, thường dẫn đến sai lầm liên tiếp. Cảm giác tiếc nuối vì bỏ lỡ cơ hội, dẫn đến việc vào lệnh mà không có cơ sở.
Hậu quả của giao dịch cảm tính
Tâm lý bất ổn: Căng thẳng, mất tự tin, dễ dẫn đến những sai lầm liên tiếp.
Hiệu suất giảm sút: Không đạt được lợi nhuận mong muốn hoặc thua lỗ lớn hơn dự kiến.
Không tuân thủ kỷ luật: Làm mất giá trị của hệ thống giao dịch và kế hoạch đã xây dựng.
Cách hạn chế giao dịch cảm tính
Xây dựng và tuân thủ kế hoạch giao dịch:
Xác định rõ điểm vào lệnh, điểm chốt lời, và mức cắt lỗ trước khi giao dịch. Không thay đổi kế hoạch giữa chừng chỉ vì cảm xúc.
Quản lý rủi ro:
Giao dịch với khối lượng nhỏ hơn để giảm áp lực tâm lý. Áp dụng quy tắc quản trị vốn nghiêm ngặt.
Nhật ký giao dịch:
Ghi lại chi tiết các lệnh, lý do vào lệnh và cảm xúc khi giao dịch để học từ kinh nghiệm.
Rèn luyện tâm lý:
Thực hành thiền, thể dục, hoặc các hoạt động giảm căng thẳng. Hiểu rằng thua lỗ là một phần tự nhiên trong giao dịch.